مقایسه قدرت نظامی اسرائیل و ایران + جدول و آمار دقیق
تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۱۰۹۲۰۴
دیدهبان ایران نوشت: هواپیماهای اف ۳۵ اسرائیل در بعد از ظهر روز ۱۳ فروردین به کنسولگری ایران در دمشق حمله و تعدادی از فرماندهان شناخته شده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، را به شهادت رساندند. مقامات ایران در چند روز گذشته وعده انتقام داده اند در مقابل مقامات اسرائیلی از پاسخ به نظامی به تهدیدهای ایران سخن گفته اند، دیده بان ایران در گزارشی به مقایسه توان نظامی دوکشور پرداخته و سناریوهای پاسخ دو طرف را بررسی کرده است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
وبسایت «گلوبال فایر پاور» که یک وبسایت معتبر در حوزه نظامی است، قدرت نظامی ایران و اسرائیل را با اطلاعاتی که تا سال ۲۰۲۱ در دسترس یوده مقایسه کرده است.
آنچه در این وبسایت و در واقع در شاخص مورد بررسی آن مدنظر قرار نگرفته توان هستهای کشورهاست. لازم به ذکر است که ایران بنا به اعلام رسمی هیچ سلاح هستهای ندارد، اما معروف است که اسرائیل ۷۵ تا ۴۰۰ کلاهک هستهای انبار شده دارد.
درباره اعتبار این وبسایت باید تاکید کرد متخصصان فعال در گلوبال فایر پاور تلاش کردهاند بر پایه اطلاعات معتبر، صحیح، کامل، قابل اعتماد و به روز اقدام به مقایسه توان نظامی کشورها کنند. اعتبار این وبسایت وابسته به اعتبار اطلاعات منتشر شده از توان نظامی کشورهاست.
مقایسه دو نیروی نظامی در ۵۰ فاکتوربر اساس یافتههای وبسایت گلوبال فایر پاور است که آخرین بار در شهریور ۱۴۰۰ به روز شده است. شاخص مورد استفاده در ردهبندی کشورها بر اساس قدرت نظانی به شاخص PWR یا شاخص قدرت جهانی معروف است. این شاخص در واقع ۵۰ فاکتور را برای رتبهبندی قدرت نظامی کشورها در نظر میگیرد و فرمولی را ایجاد کرده که با استفاده از آن بتوان کشورهای پیشرفته از نظر فناوری را با کشورهای کوچک کمتر توسعه یافته مقایسه کرد.
از جمله فاکتورهای مورد بررسی در این شاخص نیروی انسانی، نیروی زمینی، نیروی هوایی، منابع طبیعی، نیروی دریایی، لجستیک و مالی. در زیرمجموعه نیروی انسانی فاکتورهایی مانند جمعیت، شبه نظامیان، سن ورود به نیروی نظامی، نیروهای فعال و نیروهای ذخیره مد نظر قرار میگیرد. در بخش مربوط به تجهیزان نظامی فاکتورهایی نظیر ناوگان آموزش دیده، قدرت ناوگان هوایی، ناوگان هلی کوپتر، ناوگان تهاجمی، راکتها، قدرت تانکها، هواپیمابرها، قدرت نیروی دریایی، نابودگرهای نیروی دریایی، زیر دریایی، کشتیهای گشت زنی، ناوچهها، مینهای دریایی و ناوگان نفت کشهای کشورها مقایسه میشود.
در بخش مربوط به وضعیت مالی ایران و اسرائیل هم مسائلی نظیر میزان استقراض خارجی، بودجه نظامی، ذخیره ارزی و طلا مورد بررسی قرار گرفته است. با استفاده از مقایسه شاخص قدرتهای نظامی، ایران در بین ۱۴۰ کشور جهان رتبه ۱۴ از حیث امتیاز قدرت نظامی را برخوردار است. اسرائیل در این رده بندی رتبه ۲۰ ام را دارد.
جزییات این شاخص نشان میدهد جمعیت ایران تقریبا ده برابر جمعیت اسرائیل است. ایران از حیث جمعیت با ۸۴ میلیون نفر، رتبه ۱۷ در بین ۱۴۰ کشور و اسرائیل با ۸.۶ میلیون نفر رتبه ۹۰ را دارد. در همین زیر شاخه تعداد نیروی انسانی آماده به خدمت دو طرف هم مورد مقایسه قرار گرفته است. به گزارش رویداد۲۴ ایران همچنین از این حیث با ۴۷ میلیون نیروی آماده به خدمت رتبه ۱۴ در بین ۱۴۰ کشور و اسرائیل با ۳.۶ میلیون نیروی آماده به خدمت در رتبه ۹۰ قرار گرفته است.
با توجه به سن سربازی در ایران سالانه ۱.۳ میلیون نفر آماده به خدمت در کشور وجود دارند که این به معنی رتبه ۱۶ ایران از این حیث در جهان است. اسرائیل با ۱۲۰ هزار نیروی سالانه در رتبه ۸۵ قرار گرفته.
ر بین نیروهای نظامی ایران تنها ۵۲۵ هزار پرسنل فعال حضور دارند که رتبه ایران را در جهان به رتبه ۸ ارتقا دادهاند. در اسرائیل ۱۷۰ هزار پرسنل نظامی فعال مشغول به کارند و رتبه این کشور در بین ۱۴۰ کشور مورد مطالعه، ۳۰ ام است.
نیروی نظامی ذخیره ایران با ۳۵۰ هزار نفر در رتبه ۱۷ جهان است. این رتبه در اسرائیل با ۴۶۵ هزار، چهاردهم است.
با در نظر گرفتن نهادی تحت عنوان بسیج، تعداد نیروهای شبه نظامی ایران بسیار قابل توجه است. ایران با ۱ میلیون نفر نیروی شبه نظامی در رتبه ۷ جهان از نظر تعداد نیروهای شبه نظامی ایستاده. این رقم در اسرائیل ۸ هزار نفر و رتبه ۴۹ جهان است.
وضعیت مالی ایران و اسرائیل هم در شاخص قدرت نظامی مورد مقایسه قرار گرفته است. در این شاخص ایران از اسرائیل عقب افتاده. ایران با ۱۴ میلیارد دلار بودجه دفاعی در رتبه ۲۰ جهان و اسرائیل با ۱۶.۶ میلیارد بودجه نظامی در رتبه ۱۷ ایستادهاند.
نیروی هوایی ایران و اسرائیل چه رتبهای در جهان دارند؟قدرت نیروی هوایی یکی از مهمترین شاخصهای قدرت نظامی کشورهاست. ایران از زمان انقلاب تاکنون دسترسی به جنگندههای پیشرفته جهان نداشته. آخرین مدل جنگندههای پیشرفتهای که در ایران وجود داشته به قبل از انقلاب و جنگندههای اف-۱۴ برمیگردد. هرچند در این چهار دهه ایران سعی کرده از جایگزینهای روسی یا مونتاژ داخلی استفاده کند، اما در حوزه جنگندههای نظامی مشکل جدی وجود دارد. این در حالی است که اسرائیل به پیشرفتهترین نوع جنگندههای نظامی یعنی اف-۳۵ دسترسی دارد.
ایران از حیث تعداد جنگنده با ۵۱۹ جنگنده در رتبه ۲۴ و اسرائیل با ۵۹۵ جنگنده در رتبه ۱۹ قرار گرفته. در مورد جنگندههای تهاجمی رتبه ایران با ۱۶۱ جنگنده ۱۷ و رتبه اسرائیل با ۲۴۱ جنگنده تهاجمی ۱۳ است.
جنگندههای مختص حمله هم در این شاخص مورد بررسی قرار گرفتهاند. این جنگندهها در واقع برای هدف قرار دادن اهدافی بر روی زمین و با هدف پشتیبانی از نیروهای زمینی مورد استفاده قرار میگیرند و مهمات مختلف هوا به زمین را حمل میکنند. برای مثال سوخو-۲۴ روسیه و اف-۳۵ آمریکا در این زمره قرار میگیرند. بمب افکن غول پیکر بی-۵۲ بوئینگ آمریکا هم در این فهرست جای میگیرد.
رتبه ایران و اسرائیل از حیث دسترسی به این نوع جنگندهها برابر است. هر دو کشور ۲۳ جنگنده مختص حمله در بین ادوات جنگی خود دارند.
یک شاخص دیگر هم در بین جنگندههای نظامی حائز اهمیت است و آن هواپیماهای ترابری نیروی نظامی است. این هواپیماها برای جابه جایی نیروی انسانی و ادوات جنگی در فاصلههای زیاد کاربرد دارند. ناوگان حمل و نقل هوایی میتواند شامل هواپیماهای بوئینگ سی-۱۷ یا ایرباس سی ان-۲۳۵ باشد.
ایران به واسطه وسعت سرزمینی از این حیث رتبه بالاتری نسبت به اسرائیل دارد. رتبه ایران با ۸۵ هواپیمای ترابری، ۷ و اسرائیل با ۱۵ هواپیما، ۴۰ است.
قدرت ناوگان هواپیماهای آموزشی هم یکی از عناصر اثر بخش بر نیروی هوایی کشورهاست. انواع سکوها و هواپیماهای آموزشی در این زیرمجموعه بررسی میشوند. ایران در این شاخص رتبه ۲۹ و اسرائیل رتبه ۱۹ جهان را دارند.
در حوزه جنگندههای ماموریت ویژه هم اسرائیل از ایران پیش افتاده. رتبه ایران در این زمینه ۲۲ و اسرائیل ۱۳ است.
تعداد هلیکوپترهای ایران هم از اسرائیل کمتر است. ایران ۹۹ فرورند هلیکوپتر دارد و در رتبه ۳۷ جهان ایستاده و اسرائیل با ۱۲۸ فروند هلیکوپتر رتبه ۳۱ را دارد.
هلیکوپترهای تهاجمی به طور جداگانه شمارش شدهاند و ایران در این زمینه هم عقبتر از اسرائیل است. اسرائیل با ۴۸ هلیکوپتر جنگنده رتبه ۱۲ جهان و ایران با ۱۲ فرورند هلیکوپتر جنگنده رتبه ۳۵ جهان را به خود اختصاص داده.
مقایسه توان زرهیقدرت نیروی زمینی شاخص اصلی دیگری در میان زیرمجموعه شاخص قدرت نظامی است. تعداد تانکهای زرهی کشورها در این زیر مجموعه مورد مقایسه قرار میگیرد و ایران در این حوزه رتبه ۷ و اسرائیل رتبه ۱۶ را دارند.
ناوگان خودروهای زرهی ایران نیز از اسرائیل مجهزتر است. ایران با ۸ هزار و ۵۰۰ وسیله نقلیه زرهی در مقام ۱۲ جهان و اسرائیل با ۷ هزار و ۵۰۰ وسیله نقلیه در رتبه ۱۴ قرار گرفتهاند.
مقایسه قدرت نیروی دریایی ایران و اسرائیلبه طور کلی ناوگان نیروی دریایی ایران رتبه ۶ و ناوگان نیروی دریایی اسرائیل رتبه ۳۵ جهان را دارند. هیچ یک از ایران و اسرائیل ناو هواپیمابر و هلیکوپتربر، ندارند، اما وضعیت ایران در حوزه زیردریاییها بسیار بهتر است. ایران با ۲۹ زیردریایی در مقابل ۵ زیردریایی اسرائیل در رتبه ۵ جهان ایستاده. اما وضعیت اسرائیل در کشتیهای گشت زنی بهتر از ایران است. اسرائیل ۴۸ کشتی گشتزنی و ایران ۲۰ کشتی دارد.
لجستیک کشورها هم در قدرت نظامی آنها موثر است. از جمله شاخصهای زیرمجموعه لجستیک میتوان به تعداد فرودگاه، تعداد بنادر و ترمینالها، نیروی کار، جاده و ریل اشاره کرد. این شاخص به طور مستقیم با وسعیت سرزمینی کشورها رابطه دارد و از این رو عجیب نیست که ایران در مجنوع در حوزه لجستیک برتری قابل توجهی نسبت به اسرائیل داشته باشد.
توانایی موشکهای بالستیک ایران موشکهای میان بردایران موشکهای بالستیک کوتاهبرد، موشکهای بالستیک میانبرد و موشکهای بالستیک دوربرد میتواند در مسیری پیچیده به اهداف برسند. ایران در حال حاضر دارای موشکهای بالستیک فاتح، خیبرشکن، ذوالفقار، قیام، سجیل، قدر ۱۱۰، قدر ۳۱۳، عاشورا، فتاح و و فجر ۳و شهاب ۳ در اختیار دارد.
موشک بالستیک دوربرد (IRBM)موشک شهاب ۴: شهاب ۴ یک موشک ساخت ایران است که در برنامه موشکهای دوربرد ایران قرار دارد. این موشک نخستین موشک ایرانی است که برای حمل ماهواره و قرار دادن آن در مدار طراحی شدهاست. تغییرات روی موشک شهاب ۴ منجر به ساخت موشک فضایی ایرانی که کاوشگر ۱ نام دارد، شد.
موشک بالستیک هایپرسونیک: موشک بالستیک قاره پیمای سوپرسونیک (مشهور به ICBM) یک موشک بالستیک با برد بیش از ۵۵۰۰ کیلومتر (۳۴۰۰ مایل) است، که عمدتاً برای حمل سلاحهای خاص (ارائه یک یا چند کلاهک هستهای گرما) طراحی شده است. سلاحهای متعارف، شیمیایی و بیولوژیکی نیز میتوانند با کارایی متفاوت تحویل داده شوند، اما تاکنون هرگز روی موشکهای بالستیک قاره پیما مستقر نشدهاند.
بالستیک دوربرد شهاب ۵موشک دوربرد شهاب ۵ یکی از موشکهای بسیار پیشرفته با برد حداکثری میباشد که اطلاعات کمی درباره این موشک منتشر شده است.
موشک خلیج فارس؛ مافوق صوت بالستیک علیه کشتیها و ناوها
موشک بالستیک و هوشمند خلیج فارس با سرعتی مافوق صوت میتواند انواع ناوها و شناورهای دشمن را مورد اصابت قرار دهد.
موشک هوشمند و بالستیک "خلیج فارس" یک موشک مافوق صوت و کشتیزن بوده و تفاوت آن با موشکهای قبلی این است که دیگر موشکها عمدتاً با سرعتی زیر صوت و به صورت کروز عمل میکردند، اما "خلیج فارس " با سرعتی مافوق صوت و به صورت بالستیک از سطح زمین شلیک شده و به صورت عمودی از ارتفاع بالا میتواند هرگونه ناو و یا شناور دشمن را مورد هدف قرار دهد.
شعاع برد عملیاتی این موشک ۳۰۰ کیلومتر است که در آینده نزدیک نسل جدید آن با بردی بیشتر تولید خواهد شد.
حوت: سریعترین اژدر رادار گریز دنیاموشک ایرانی «حوت» یکی از سریعترین موشکهای رادارگریز آبی جهان است که معادل ۱۰۰ متر در ثانیه سرعت دارد که حدود ۳ برابر بیشتر از آن موشکی سرعت دارد که آمریکاییها از داشتن آن به خود میبالند. فناوری ساخت چنین موشکی فقط در اختیار ایران و روسیه (موشک اشکوال) است و به حتم در صورت پرتاب ۲ عدد از این موشکها ناوهای آمریکایی حاضر در خلیج فارس بدون داشتن راه فراری ضربهای سخت و مهلک متحمل خواهند شد. موشک اندازهای این موشک ترسناک کاملاً رادار گریز بوده و از دید رادارهای دشمن مخفی میمانند.
توفاننمونههای بومی از موشکهای ضد زره در دسترس، که نمونه بومی آن «توفان» نامیده شد از جمله ویژگیهای توفان باید به سرجنگی ۳.۶ کیلوگرمی، جرم ۱۸.۵ کیلوگرم، میزان نفوذ ۵۵۰ میلیمتر و برد ۷۰ تا ۳۸۵۰ متر و سرعت بیشینه ۳۱۰ متر بر ثانیهای آن اشاره کرد. روش هدایت، پرتابگر و شکل ظاهری توفان صرف نظر از تفاوتهای اندک در ابعاد، مشابه موشک تاو است.
موشکهای اسرائیلبنابر گزارش دیده بان ایران؛ اسرائیل موشکهای جریکو ۳، موشک دلیله و گابریل را در اختیار دارد.
موشکهای جریکو ۳اگرچه این موشکهای ایران است که در خاورمیانه بیشترین توجه را به خود جلب کرده، اما لازم به ذکر است که اسرائیل نیز موشکهای بالستیک مختص خود را دارد. طبق گزارشهای منتشر شده، موشکهای سه مرحلهای جریکو ۳ قابلیت حمل کلاهکی ۲.۲ تنی را دارند و موشکی با برد متوسط به شمار میروند. یک موشک جریکو ۳ با سوخت جامد که امکان پرتاب سریع آن در صورت نیاز وجود دارد، به طور قطع قادر به حمل یکی از آن کلاهکهای هستهای که اسرائیل هرگز به مالکیت آن اعتراف نکرده، خواهد بود. چنین موشکهایی یا دست کم آنهایی که قابلیت حمل کلاهکهای هستهای متعارف را دارند، احتمالا به اندازه کافی برای هدف گیری تاسیسات تحقیقات هستهای دقیق نیستند. اسرائیل در پی نگرانی از برانگیختن واکنش بین المللی تا زمانی که شرایط حقیقتا ایجاب نکند، از پرتاب چنین موشکی خودداری خواهد کرد. با این حال، برای تهران بهتر است که علاوه بر جتهای جنگنده اسرائیلی، خطر بالقوه موشکهای قدرتمند اسرائیلی را نیز در نظر بگیرد.
موشک دلیلهموشک دلیله (به انگلیسی: (Delilah (missile) نوعی موشک کروز است که توسط صنایع نظامی اسرائیل ساخته شده و برای هدف قراردادن اهداف متحرک و با قابلیت جابجا شدن مورد استفاده قرار میگیرد. خطای اصابت (دایره خطا احتمالی) این نوع موشک کمتر از ۱ متر اعلام شدهاست.
موشک گابریلموشک گابریل (GABRIEL)، موشکی کوتاه برد و هوا به زمین و ساخت اسرائیل است که توسط هواپیما و کشتی قابل شلیک میباشد و در سال ۱۹۷۲ وارد ارتش اسرائیل شد و همچنین در جنگ یوم گیپور در سال ۱۹۷۳ استفاده شد. تکنولوژی ساخت این موشک در سال۱۹۷۸ به تایوان صادر و در سال ۱۹۷۹ به آفریقای جنوبی صادر شد. کشورهای آرژانتین، برزیل، شیلی، اکوادور، مالزی، سنگاپور و تایلند دارای آین موشک میباشند. گابریل توسط هواپیماهای فانتوم و انواع هواپیماهای تجسسی دریایی قابل پرتاب است. در سال ۱۳۴۹ دولت اسرائیل فشار زیادی به ایران برای خریداری این موشک وارد کرد که نهایتاً موفق نبود.
tags # ایران ، اسرائیل ، اسلحه و جنگ افزار سایر اخبار چرا موهای بدن زنان کمتر از مردان است؛ آیا زنان مردان پشمالو را بیشتر میپسندند؟ مغز آلبرت انیشتین از مغز یک نئاندرتال کوچکتر بود! آیا انسانهای اولیه عاشق میشدند؟ آنها چگونه همسر خود را انتخاب میکردند؟ قدیمیترین راز تاریخ فاش شد؛ اول مرغ بود یا تخممرغ؟!منبع: زیسان
کلیدواژه: ایران اسرائیل اسلحه و جنگ افزار موشک های بالستیک ایران و اسرائیل بین ۱۴۰ کشور آماده به خدمت موشک بالستیک نیروی دریایی نیروی انسانی نیروی نظامی نیروی هوایی میلیون نفر هواپیما ها قدرت نیروی رتبه ایران قدرت نظامی مورد بررسی نظامی کشور ایران با ۱ مافوق صوت جنگنده ها خلیج فارس شاخص قدرت شبه نظامی جریکو ۳ یک موشک رتبه ای هسته ای موشک ها کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت zisaan.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «زیسان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۱۰۹۲۰۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دوئل جنگندهها؛ افعی آمریکایی بهتر است یا مهاجم روسی؟
در آسمان اوکراین، یکی از دراماتیکترین دوئل جنگندهها در دهههای اخیر بین یک جت قدیمی، اما بسیار قدرتمند غربی و یکی از پیشرفتهترین جنگندههای روسیه در حال شکلگیری است: نبرد F-۱۶ Fighting Falcon در مقابل سوخوی سو-۳۵.
به گزارش روزیاتو، این رویارویی چیزی بیش از یک درگیری میان دو جت جنگنده خواهد بود. این نبرد فلسفهها بین تصویر روسها از جنگندههای بهینه سازی شده برای نبرد هوایی، در مقابل تصور غربی از جتهایی خواهد بود که به یک اندازه در نبرد هوا به هوا و هوا به زمین مهارت دارند.
همچنین این نبرد، نبردی بین قدیم و جدید است. F-۱۶هایی که اوکراین دریافت خواهد کرد در دهه ۱۹۷۰ طراحی شده اند، هرچند در طول سالها به کررات ارتقا یافته اند. با این وجود، اوکراین که ناامید از جایگزینی ناوگان رو به کاهش جنگندههای سوخو۲۷ و میگ-۲۹ دوران شوروی خود است، خوشحال خواهد شد که ۴۵ فروند یا بیشتر F-۱۶ قبلاً متعلق به بلژیک، دانمارک، هلند و نروژ را که در حال جایگزینی فالکونهای خود با جنگندههای رادار گریز F-۳۵ هستند. با توجه به اینکه خلبانان اوکراینی در حال حاضر در ایالات متحده و سایر کشورها در حال آموزش هستند، اولین F-۱۶ با خلبان اوکراینی ممکن است تابستان امسال به پرواز دربیاید.
اف-۱۶ در برابر سو-۳۵: بر اساس اعداد و ارقاماف-۱۶
وظیفه عمده: جنگنده چندمنظوره نبرد هوا به هوا و هوا به زمین
طول بال: حدود ۱۰ متر
طول: ۱۵ متر
ارتفاع: ۴.۹ متر
وزن: ۸،۹۳۶ کیلوگرم بدون سوخت
سرعت: ۲،۴۰۰ کیلومتر بر ساعت (ماخ ۲ در ارتفاع)
برد عملیاتی (F-۱۶A/B): ۹۲۰ کیلومتر
قیمت: ۶۳ میلیون دلار برای جدیدترین مدل F-۱۶V
سو-۳۵
وظیفه عمده: جنگنده چندمنظوره نبرد هوا به هوا و هوا به زمین
طول بال: ۱۵.۳ متر
طول: ۲۱.۹ متر
ارتفاع: ۵.۹ متر
وزن: ۱۹،۰۰۰ بدون سوخت
حداکثر سرعت: ۲،۴۰۰ کیلومتر بر ساعت (ماخ ۲.۲۵ در ارتفاع)
برد عملیاتی: تقریباً ۱،۵۸۴ کیلومتر
قیمت: ۸۵ میلیون دلار (برآورد)
Su-۳۵ اولین نبرد رسمی خود را در جریان مداخله روسیه در سال ۲۰۱۶ در سوریه انجام داد. اما جنگ در اوکراین غسل تعمید آتش واقعی Su-۳۵ در برابر حریفی است که به جنگندههای مدرن و موشکهای ضدهوایی مجهز شده است. مقایسه F-۱۶ با Su-۳۵ آسان نیست. F-۱۶ یک هواپیمای نسل چهارم است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ در کنار F-۱۵ Eagle و Su-۲۷ و MiG-۲۹ شوروی وارد خدمت شد. Su-۳۵ بخشی از نسل ۴.۵ محسوب میشود که جنگندههای نسل چهارم ارتقا یافتهای هستند که در اواخر دهه ۱۹۹۰ معرفی شدند، از جمله F/A-۱۸ E/F Super Hornet، Typhoon، Rafale و MiG-۳۵.
برین تانهیل، کارشناس دفاعی و خلبان سابق نیروی دریایی ایالات متحدهمی گوید: «این یک ایراد به F-۱۶ نیست، اما این جنگنده در دهه ۱۹۷۰ طراحی شده است.» در هر صورت، ریسک در رویارویی این دو جنگنده از این بالاتر نخواهد بود. در حالی که جنگندههای ساخت آمریکا و روسیه از زمان جنگ کره در سال ۱۹۵۰ دوئل میکردند، درگیری آتی در آسمان اوکراین حیاتی خواهد بود. نیروی هوایی روسیه علیرغم برتری عددی و تکنولوژیکی در اوکراین عملکرد ضعیفی داشته است، با این حال حملات هوایی اخیر با استفاده از بمبهای گلایدری، سیستمهای دفاعی اوکراین را ویران کرده است. برای توقف بمباران روسیه و راه اندازی یک ضد حمله موفق، اوکراین حداقل باید کنترل این کشور بر هوا را به چالش بکشد و در حالت ایده آل بتواند حملات هوایی خود را انجام دهد.
Viper و Flanker
F-۱۶ فایتینگ فالکون (که معمولاً به عنوان “Viper ” و گاهی اوقات “Lawn Dart” شناخته میشود) بعد از یک شکست و از روی شرم خلق شد. در طول جنگ ویتنام، قدرتمندترین کشور جهان نتوانسته بود بر نیروی هوایی کوچک ویتنام شمالی غلبه کند. یکی از دلایل این بود که ارتش ایالات متحده از هواپیماهایی مانند F-۴ Phantom استفاده میکرد – جنگندهای قدرتمند، اما سنگین که در اصل برای رهگیری بمب افکنهای شوروی طراحی شده بود تا میگهای چابک.
این امر باعث شد گروهی بحثبرانگیز از مبتکران – “مافیای جنگنده” افسانهای – نیروی هوایی ایالات متحده را متقاعد کنند که به جنگندهای کوچک، سبک و نسبتاً ارزان نیاز دارد که بتواند به جای اتکا به موشکهای هوا به هوای دوربردی که اف-۴ داشت، به شکل تن به تن بجنگد. نتیجه یکی از پرکارترین جتهای مدرن بود که از سال ۱۹۷۶ بیش از ۴،۶۰۰ فروند از آن ساخته شد، توسط ۲۵ کشور خریداری گردید و تعداد این کشورها همچنان رو به افزایش است. همچنین نسبت به اکثر جنگندههای کنونی، به ویژه در دست نیروهای هوایی ایالات متحده و اسرائیل، نبردهای بیشتری را تجربه کرده است.
Viper حدود ۱۵ متر طول دارد و طول بال آن ۱۳ متر و وزن آن حدود ۱۰ تن است. میتواند به سرعت ۲ ماخ (دوبرابر سرعت صوت) برسد، قدرت مانور بالایی دارد و به یک توپ ۲۰ میلی متری و همچنین ۱۱ نقطه نصب برای حمل سلاح و مخازن سوخت بیرونی، به علاوه غلافهایی برای مختل کردن رادارها و شناسایی اهداف زمینی برای مهمات هدایت شونده نقطه زن است. تسلیحات دقیق آن بعد از رسیدن به دست اوکراین به این بستگی دارد که ایالات متحده و اروپا با چه مهماتی موافقت کنند، اما F-۱۶ در مأموریتهای هوا به هوا و هوا به زمین به همان اندازه قدرتمند است. علاوه بر موشکهای راداری با برد متوسط AIM-۱۲۰ و موشکهای گرما یاب AIM-۹ Sidewinder، این جنگنده میتواند بمبهای گلاید JDAM، موشکهای ضد تشعشع HARM و احتمالا موشکهای اروپایی دوربرد مانند Storm Shadow ساخت بریتانیا را حمل کند.
موشک هوا به هوای پیشرفته میان برد AIM-۱۲۰ یا AMRAAM از اهمیت ویژهای برخوردار است. برخلاف موشکهای هوا به هوای فعلی اوکراین که با رادار هدایت میشوند، که باعث میشود جنگندهها مجبور باشند به طور مداوم قفل رادار را روی هدف نگه دارند، AMRAAM دارای یک رادار «شلیک کن و فراموش کرن» است که به طور خودکار روی هدف قفل میکند.
اما تطبیق پذیری برای همه چیز به معنای توانایی کمتر در یک چیز است. تانهیل میگوید: «می توانید از F-۱۶ برای ماموریت هوا به هوا استفاده کنید، اما به خوبی F-۱۵ نیست. میتوانید از آن برای پشتیبانی هوایی در فاصله نزدیک استفاده کنید، اما به خوبی A-۱۰ نیست. میتواند حمله زمینی انجام دهد، اما به خوبی F-۱۵E Strike Eagle نیست. … این هواپیما تقریباً در همه چیز خوب است، اما در هیچ چیز بهترین نیست».
Su-۳۵ نیز تاریخچه پیچیدهای دارد. این هواپیما از Su-۲۷ (نام رمز ناتو: “Flanker”) متعلق به دهه ۱۹۷۰، یک هواپیمای برتری هوایی طراحی شده برای نبرد هوا به هوا مشتق شده است. هدف این بود که این جنگنده پاسخ شوروی به F-۱۵ باشد: فقط نگاه کردن به این دو هواپیمای دو موتوره نشان میدهد که آنها اشتراکات بیشتری نسبت به F-۱۵ و F-۱۶ تک موتوره دارند.
جنگنده Su-۳۵ در اوایل دهه ۱۹۸۰ به عنوان یک نسخه با قدرت مانور بیشتر از Su-۲۷ Flanker خلق شد (از این رو Su-۳۵ به عنوان “Flanker-E” یا “Super Flanker” شناخته میشود). پس از آزمایشات سوخوی با نمونههای اولیه مختلف در دوران حکومت شوروی و سپس روسیه، Su-۳۵ فعلی در اوایل دهه ۲۰۰۰ به عنوان یک Su-۲۷ بهبود یافته با برخی قابلیتهای هوا به زمین معرفی شد که آن را بیشتر به جنگندههای بمبافکن مانند F-۱۶ شبیه میکرد.
Su-۳۵ از لحاظ جثه بسیار بزرگتر از F-۱۶ است. Su-۳۵ با طول ۱۵.۳ متر و طول بال حدود ۲۲ متر، حدود ۵۰ درصد بزرگتر از F-۱۶ است. با بیش از ۱۸ تن وزن، تقریباً دو برابر وزن Viper را دارد. Su-۳۵ مجهز به یک توپ ۳۰ میلی متری و همچنین ده نقطه سخت اتصالی است که آن را قادر به پرتاب مجموعهای از مهمات هوا به هوا و هوا به زمین میکند. آنچه که اوکراین و غرب را به طور ویژه نگران میکند، موشکهای هوا به هوای راداری دوربرد R-۳۷ و R-۷۷ آن است که سلاحهایی با قابلیت شلیک کن و فراموش کردن هستند و میتوانند هواپیماهای اوکراینی را از خارج از برد موشکهای هوا به هوای این کشور هدف قرار دهند.
چیزی که این مقایسه را پیچیدهتر میکند، تنوع هواپیماهای درگیر است. انواع زیادی از F-۱۶ها با نیم قرن سابقه وجود دارد، از جمله «بلوکهای» مختلف افعیهای نیروی هوایی ایالات متحده و همچنین مدلهای خاص برای خریدارانی مانند اسرائیل. تازهترین نسخه به نام F-۱۶ Block ۷۰ با رادار الکترونیکی پیشرفته APG-۸۳، موتور ارتقا یافته و مخازن سوخت منطبق شده است.
اما F-۱۶های دانمارکی و هلندی که به اوکراین قول داده شده اند، مدلهای دوران جنگ سرد هستند. آنها مدلهای F-۱۶ MLU (بهروزرسانی عمر متوسط) هستند که F-۱۶A/Bهای اروپایی اواخر دهه ۱۹۷۰ هستند که در اواسط دهه ۱۹۹۰ با ویژگیهایی مانند رادار بهبودیافته AN/APG-۶۶ (V) ۲، (یک سنسور قدیمی غیر AESA)، ناوبری GPS، و قابلیت شلیک موشکهای AIM-۱۲۰ ارتقا یافته است. منطقی است که فرض کنیم آنها نسبت به جدیدترین Viperها ضعیفتر هستند، اما بسیار برتر از F-۱۶های دوران جنگ سرد خواهند بود.
تانهیل تصریح میکند: «با بهروزرسانی Mid-Life، چیزی که باید در نظر داشته باشید این است که این هواپیماها به طور مداوم از لحاظ نرمافزاری ارتقا مییابند که به آنها اجازه میدهد از تسلیحات مدرن استفاده کنند».
Su-۳۵ قدرت مانور بالاتری دارد، اما این موضوع کمک چندانی به برتری این جنگنده نمیکند
به طور معمول، یک وسیله نقلیه کوچکتر از یک وسیله نقلیه بزرگتر قدرت مانور بیشتری دارد. اما برای جنگندههای جت، ماجرا به این سادگی نیست. عوامل فنی مختلفی مانند بارگیری بال (مزیت: F-۱۶) و نسبت پیشرانه به وزن برای شتاب سریع (برتری: Su-۳۵) وجود دارد.
آنچه قابل توجه است این است که Su-۳۵ “فوق مانورپذیر” در نظر گرفته میشود، تا حد زیادی به این دلیل که از جهت دهی رانش سود میبرد، که از نازلهای قابل هدایت برای هدایت نیروی پیشرانه موتور استفاده میکند. با استفاده از قابلیتی که تنها در چند هواپیما از جمله F-۲۲ و Su-۳۰MKI یافت میشود، Su-۳۵ میتواند مانور دیدنی کبرا را انجام دهد، جایی که جنگنده به طور ناگهانی سرعتش را کاهش داده و روی دم خود میایستد که باعث میشود هواپیمای دشمن به هدف نزند.
در حالی که مانور کبرا در نمایشهای هوایی قابل توجه است، سرعت و انرژی را نیز از هواپیما سلب میکند، که در یک جنگ تن به تن چیز خوبی نیست. اما مشکل واقعی این است که در حالی که مانورپذیری در جنگ جهانی دوم یا جنگ ویتنام یک مسئله بود، اما در نبردهای هوایی مدرن دیگر یک فاکتور تعیین کننده به حساب نمیآید. اگر جتهای امروزی نبرد تن به تنی انجام دهند، احتمالاً به این دلیل است که یک یا هر دو طرف مرتکب اشتباه شده یا توانایی فنی برای حمله از فاصله ایمن را نداشته اند. رویه این است که جنگندههای مدرن، مانند F-۳۵، به عنوان تک تیراندازهای هوایی عمل میکنند که به شکل مخفیانه، طعمه خود را با موشک هوا به هوای دوربردی که هدف حتی تا زمانی که دیگر خیلی دیر شده آن را شناسایی نمیکند، هدف قرار میدهند.
تانهیل میگوید: «آنچه واقعاً اهمیت دارد رادار شما، برد شما، اتصال [شبکه]شما و میزان قابل مشاهده بودن اندک [پنهانکاری]شماست. رادار تعیین میکند که چه زمانی طرف دیگر را میبینید. برد به شما امکان میدهد مشخص کنید چه زمانی میتوانید شلیک کنید. قابلیت دیده شدن اندک به شما امکان میدهد نزدیکتر شوید».
در واقع، این الگو در جنگ روسیه و اوکراین نیز وجود داشته است. هر دو هواپیماهای روسی و اوکراینی از ترس موشکهای پیشرفته زمین به هوا مانند اس-۴۰۰ روسیه و پاتریوت آمریکایی، به جای نفوذ به حریم هوایی دشمن، در دو طرف خط مقدم خود باقی مانده اند. حتی اگر Su-۳۵ واقعاً سوپرمانورپذیر باشد – که هنوز در نبرد واقعی ثابت نشده است – جنگ اوکراین فرصتی برای نمایش آن فراهم نکرده است.
Su-۳۵ اسنایپر بهتری است
از بخت بد اوکراین، Su-۳۵ در نبردهای هوایی فراتر از برد بصری و همچنین درگیری تن به تن به شدت مرگبار است. اول از همه، Su-۳۵ ممکن است F-۱۶ را قبل از اینکه افعی متوجه Flanker-E شود، شناسایی کند. بنا به گفته سازنده اش، تیخومیروف، رادار Irbis-E جنگنده روسی میتواند اهداف هوایی را تا فاصله ۴۰۰ کیلومتری شناسایی کند.
Irbis یک تکنولوژی بسیار پیشرفته نیست. در واقع یک سیستم آرایه اسکن الکترونیکی غیرفعال (PESA) است که از یک فرستنده/گیرنده برای انتشار یک پرتو واحد روی یک فرکانس واحد از طریق چندین آنتن استفاده میکند. این امر به پرتو راداری امکان میدهد بدون نیاز به چرخش مکانیکی آنتن ها، به صورت الکترونیکی در جهات مختلف هدفگیری کند. این رادار به اندازه رادارهای AESA که در بسیاری از جنگندههای غربی مورد استفاده قرار میگیرد – از جمله تازهترین مدلهای F-۱۶ Block ۷۰ و Block ۷۲ – که از چندین فرستنده برای انتشار سیگنالهای متعدد در فرکانسهای مختلف به طور همزمان استفاده میکنند، پیشرفته نیست.
رادارهای AESA میتوانند چندین هدف را ردیابی کنند و کمتر در برابر پارازیت و جمینگ آسیب پذیر هستند. با این حال، اوکراین F-۱۶های مجهز به AESA را دریافت نمیکند. رادار AN/APG-۶۶ (V) ۲ جنگنده F-۱۶ MLU یک سیستم پالس داپلر قلاب شده با آنتنهای هدایت مکانیکی است که اسکن آهسته تری را با یک فرکانس در هر زمان ارائه میدهد. تانهیل میگوید: «پالس داپلر فریاد میزند که یک تکنولوژی قدیمی دهه هشتادی است».
علاوه بر این، رادار Su-۳۵ قدرتمندتر است. به گفته تانهیل، این رادار دارای توان ۵ کیلووات در مقایسه با تنها ۷۷۰ وات برای AN/APG-۶۶ (V) ۲ است. «من نمیگویم که میتواند پنج برابر دورتر یا ده برابر دورتر را ببیند، اما میتواند بسیار دورتر از APG-۶۶ ببیند».
انگار که رادار برتر کافی نیست، Su-۳۵ موشکهای بهتری نیز دارد. R-۳۷ دارای برد تشخیص هدف تخمینی ۴۰۰ کیلومتر را دارد، در حالی که برد R-۷۷-۱ حدود ۱۱۰ کیلومتر اعلام شده است. این موشکهای با قابلیت قفل فعال «شلیک کن و فراموش کن» به سمت حوالی هدفشان میروند و سپس از رادار خود برای نابود کردن آن استفاده میکنند.
اینکه این موشکها در چنین بردهایی تا چه اندازهای مؤثر هستند جای بحث دارد، اما در برابر جتهای قدیمی اوکراین، Su-۳۵ کشنده بوده است. Su-۳۵ و Su-۳۰SM که در ارتفاع ۳۰،۰۰۰ پایی در پشت خطوط روسی با احساس ایمنی کامل پرواز میکنند، با رادار Irbis خود روی جتهای اوکراینی قفل کرده و سپس موشکهای R-۳۷ و R-۷۷-۱ را شلیک میکنند. جنگندههای اوکراینی مجهز به موشکهای R-۲۷ متعلق به دوران شوروی با برد حدود ۸۰ کیلومتر هستند. این سلاحهای اوایل دهه ۱۹۸۰ از رادار نیمه فعال استفاده میکنند که نیاز دارند که هواپیمای اوکراینی، هدف را به طور مداوم با پرتو راداری روشن کند.
بر اساس گزارشی که در نوامبر ۲۰۲۲ توسط اندیشکده مؤسسه Royal United Services بریتانیا منتشر شد، «خلبانان اوکراینی تأیید میکنند که Su-۳۰SM و Su-۳۵S روسیه از نظر فنی کاملاً از هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی اوکراین پیشی گرفتهاند». در سراسر طول جنگ، جنگندههای روسی اغلب توانستهاند به قفل راداری دست یابند و موشکهای R-۷۷-۱ را از فاصله بیش از ۱۰۰ کیلومتری به سمت جنگندههای اوکراینی پرتاب کنند. اگر چه چنین شلیکهایی احتمال اصابت کمی به هدف دارند، اما خلبانان اوکراینی را مجبور میکنند تا حالت دفاعی داشته باشند یا خطر هدف قرار گرفتن را در حالی که هنوز دور از برد مؤثر خودشان هستند، را به جان بخرند، و چند مورد از این شلیکهای از راه دور روسها نیز به هدف خورده اند».
ایالات متحده با تسلیح اف-۱۶های اوکراین به موشک هوا به هوای پیشرفته میان برد AIM-۱۲۰ موافقت کرده است، موشکی که اولین بار در سال ۱۹۹۱ معرفی شد. در حالی که وب سایت نیروی هوایی ایالات متحده برد AMRAAM را بیش از ۳۲ کیلومتر ذکر کرده است تخمین زده میشود جدیدترین نسخه به نام AIM-۱۲۰D بردی در حدود ۱۶۰ کیلومتر داشته باشد که از R-۷۷ بهتر است، اما نه بهتر از R-۳۷. دولت اوکراین در سپتامبر ۲۰۲۳ اعلام کرد که AMRAAMهای آن بردی در حدود ۱۶۰ تا ۱۸۰ کیلومتر دارند که به AIM-۱۲۰D اشاره میکند.
نتیجه گیری نهایینتیجه یک دوئل موشکی دوربرد بین Flanker-E و Viper به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله کیفیت پارازیت اندازهای هوابرد و فریبگرها، کیفیت ترکیب این جنگندهها با رادارها و موشکهای زمینی و هماهنگی بین سو-۳۵ها و هواپیماهای رادار هوابرد روسی A۵۰.
و هنوز عوامل دیگری وجود دارد که ممکن است تا زمانی که نبرد واقعی رخ ندهد، آشکار نشوند. F-۱۶ که به پیوند داده لینک ۱۶ (که استاندارد ناتو است) مجهز شده است، احتمالاً از قابلیت شبکه سازی بهتری نسبت به Su-۳۵ برخوردار است. این امر همکاری Viperها با سایر پلتفرمهای های هوایی و زمینی، از جمله دریافت هشدار اولیه و دادههای هدف گیری از سایر سنسورها را آسانتر میکند. در حالی که هواپیماهای پیشرفته روسی نیز دارای پیوندهای داده هستند، تهاجم روسیه به اوکراین با معضل سیستمهای ارتباطی غیرقابل اعتماد و فرماندهی و کنترل بدون انعطاف مواجه شده است.
حتی اگر اف-۱۶های اوکراینی از نظر تعداد و برد در جایگاه ضعیف تری قرار گیرند، میتوانند در ارتفاع پایین پرواز کنند تا از شناسایی رادار در بحبوحه شلوغی روی زمین جلوگیری کنند و سپس از دادههای حسگر سایر پلتفرمها برای پرتاب AIM-۱۲۰ به سمت هواپیماهای روسی استفاده کنند. تانهیل میگوید: «روسها ممکن است به سختترین راه بفهمند که پیوند داده به علاوه AMRAAM چقدر خوب است».
یا شاید اف-۱۶های اوکراینی سعی کنند تا حد امکان از درگیری هوایی اجتناب کنند. در عوض، آنها ممکن است به عنوان پلتفرمهای هوا به زمین، که موشکهای ضد تشعشع HARM علیه رادارهای دفاع هوایی روسیه، و موشکهای کروز و بمبهای گلایدری علیه پل ها، انبارهای تدارکات و پستهای فرماندهی روسیه شلیک میکنند، ارزشمندتر تلقی شوند. برای روسیه، تهدیدی که توسط Su-۳۵ ایجاد میشود، F-۱۶ها را تحت کنترل نگه میدارد. به همین خاطر دوئل بین دو فروند از تواناترین جنگندههای جهان ممکن است به بن بست ختم شود.